Z budowaniem własnej świadomości jest jak z wyborem dobrego lekarza, który albo skupi się na poszukiwaniu przyczyn choroby albo będzie leczył jej skutki. Skupianie się jedynie na leczeniu skutków choroby zamiast poszukiwać jej prawdziwej przyczyny, znacznie spowolni proces leczenia. Tę samą zależność można przełożyć na ludzką świadomość, bowiem ciągłe naprawianie skutków różnych wydarzeń zamiast poszukiwać ich prawdziwych przyczyn, może mocno spowolnić jej rozwój. Wspierająca moc czy hamująca siła – co w życiu wybierasz?
Pełnia świadomości
Anthony de Mello pełnią świadomości czy szczęściem nazywa stan, w którym człowiek porzuca iluzje, w których żyje. Uważa, że tylko wtedy mamy szansę zobaczyć prawdziwą rzeczywistość i rzeczy takimi, jakimi naprawdę są, a nie takimi, jakbyśmy chcieli je widzieć. Twierdzi też, że jeśli człowiek czuje się nieszczęśliwy, to oznacza, że musiał do prawdziwej rzeczywistości dodać „coś” od siebie i właśnie to „coś” go unieszczęśliwia. Ten ludzki dodatek mieści się w zwyczajnej negatywnej reakcji na bodźce, pochodzące z rzeczywistości. Przyglądając się uważnie takiej reakcji można zauważyć, że pod jej warstwą zawsze ukryte jest jakieś ludzkie oczekiwanie, niezrealizowane pragnienie, czy błędne przekonanie o czymś. Iluzją jest bowiem myśleć, że zmiana ludzi i świata wokół siebie spowoduje zmianę nas samych. Niestety, trzeba zmienić kierunek patrzenia, aby wejść w głąb siebie. Tylko wtedy, gdy my zmienimy coś w sobie, świat wokół nas będzie miał szansę na zmianę.
Twój świat wewnętrzny powinien ulegać
zmianie, by inaczej patrzeć na świat zewnętrznyCarl Rogers
Więcej o samoświadomości przeczytaj na stronie: Samoświadomość jest kluczem do dojrzałości
Poziomy świadomości wg Dawida Hawkinsa
Twórcą struktury 17 poziomów świadomości, zwanej również mapą świadomości, jest David Hawkins*. Jej podstawą są uczucia i emocje. Autor opracował ją na bazie osobistych doświadczeń i dodatkowo podbudował ją własną wieloletnią praktyką kliniczną w psychiatrii. Co ciekawe, u Hawkinsa dominujące stany emocjonalne wsparte zostały tzw. kalibracją, czyli pomiarem danego stanu. Sama metoda pomiaru nie będzie tutaj omawiana, ale bardziej akcent zostanie położony na poszczególne jej poziomy i nadane im wartości liczbowe ze zwróceniem szczególnej uwagi na poziom przełomowy. W tabeli poniżej jest on oznaczony linią oddzielającą moc od siły na poziomie 200 (poziom Odwagi). Dodatkowo przy każdym poziomie widoczne są strzałki: w górę i w dół. Strzałka w górę pokazuje kierunek oddziaływania mocy, która nas wspiera, wzmacnia nasz organizm, powoduje lepszą jakość życia i bierze się ze Źródła. Z uwagi na różnice psychologiczne każdy z nas inaczej będzie to Źródło definiować.

Każdy poziom charakteryzuje się określonymi emocjami oraz pojawianiem się pewnych myśli i przekonań. To oznacza, że to samo wydarzenie może spotkać się z zupełnie inną reakcją dwóch różnych osób. Jedna z nich może zareagować obwinianiem innych za daną sytuację, a druga zrozumieniem tego, co się wydarzyło. To, na jakim poziomie świadomości jesteśmy na pewno będzie wpływać na sposób interpretacji postrzeganej przez nas rzeczywistości i nasze zachowanie.
Wszystkie poziomy, które znajdują się powyżej 200, są określane jako dobroczynne. Właśnie wtedy, dzięki uwalnianiu endorfin, mamy poczucie szczęścia i przyjemności. W tym procesie dominuje prawa półkula naszego mózgu. Strzałka w dół pokazuje kierunek oddziaływania siły, która ma działanie hamujące, destrukcyjne i która ciągnie nas w dół. Na tych poziomach możemy poczuć adrenalinę, instynkty zwierzęce oraz reakcje zorientowane na przetrwanie. Człowiek może poczuć się zestresowany, a jego ciało będzie podatne na choroby. W tym procesie dominuje lewa półkula mózgu. Wspierająca moc czy hamująca siła – co w życiu wybierasz?
Niższe poziomy świadomości – 8 poziomów hamującej siły
Pierwszy i najniższy poziom stanowi WSTYD, który ma destrukcyjny wpływ na nasze zdrowie psychiczne i emocjonalne na skutek niskiej samooceny. Osobowość taką cechuje nieśmiałość, wycofanie, introwersja, zamykanie się w sobie, uciekanie od problemu czy też przejmowanie się opinią innych ludzi.
Drugi poziom stanowi WINA, która uznawana jest za jeden z najczęściej pojawiających się poziomów wśród ludzi. Na tym poziomie szukamy winnych za różne wydarzenia, które mają miejsce w naszym życiu, albo obwiniamy siebie za całe zło.
Trzeci poziom to APATIA, która charakteryzuje się bezsensem, stanem bezradności i brakiem chęci do życia. Pozostanie na tym poziomie może skutkować brakiem motywacji do jakiegokolwiek działania.
Piąty poziom to STRACH, który cechuje się czarnowidztwem, poczuciem lęku, zagrożenia i tworzenia czarnych scenariuszy. Jest to poziom, na którym człowiek żyje w nieustającym napięciu.
Szósty poziom stanowi POŻĄDANIE, gdzie na skutek silnego pragnienia posiadania kogoś lub czegoś może dojść do sytuacji destrukcyjnej, tj. pojawienia się utraty kontroli nad swoim życiem. W przypadku niezrealizowania swoich pragnień może pojawić się złość, frustracja, czy zniechęcenie.
Siódmy poziom to ZŁOŚĆ, która bierze się z niespełnionych potrzeb. Może pozytywnie motywować do działania, ale może również w sposób negatywny zostać wyładowana na inne osoby. Jeśli złość przerodzi się w nienawiść, to może mieć destrukcyjny wpływ na każdy obszar naszego życia.
Ósmy i ostatni poziom siły stanowi DUMA, która cechuje osoby o dużym mniemaniu o sobie, chcące za wszelką cenę udowodnić swoje racje. Jej słabym punktem jest arogancja i zaprzeczanie, które hamują wzrost, bo osoby na tym poziomie zaprzeczają problemom emocjonalnym, które je dotyczą. Rozwój tych osób jest ograniczony, bowiem uważają się one za osoby lepsze od innych.
Więcej o emocjach przeczytaj na stronie: Człowiek i jego emocjonalność
Wyższe poziomy świadomości – 9 poziomów wspierającej mocy
Pierwszy poziom mocy stanowi ODWAGA, która daje motywację do działania i do wszelkich zmian w życiu. Osoby na tym poziomie mają dużo energii do uczenia się nowych rzeczy, stawiania sobie i osiągania nowych, również życiowych, celów.
Drugim poziomem jest NEUTRALNOŚĆ, która objawia się spokojem i opanowaniem ludzi o wewnętrznej pewności siebie. Na tym poziomie życie postrzega się nie tylko w kolorach czarno-białych, ale widoczne stają się różne odcienie jego szarości. Nie ma tutaj potrzeby rywalizacji i uznania oraz udowadniania innym czegokolwiek.
Trzeci poziom to OCHOTA, która charakteryzuje ludzi o wysokiej samoocenie. To poziom ludzi szukających możliwości do nauki i rozwoju, skupionych na sobie i nie kierujących się oceną i opinią innych. Na tym poziomie ma się dystans do niezrealizowanego pragnienia. Coś może się wydarzyć, ale jeśli się nie wydarzy, to nie będzie to skutkować przykrymi emocjami.
Czwarty poziom to AKCEPTACJA, związana z przejęciem odpowiedzialności za swoje życie. Na tym poziomie człowiek widzi i akceptuje rzeczywistość taką, jaka faktycznie jest. Potrafi wybaczać i ma dystans zarówno do siebie jak i do innych ludzi.
Wspierająca moc czy hamująca siła – co w życiu wybierasz?
Gdyby ci nikt nie powiedział, że nie będąc kochanym, jest się nieszczęśliwym, byłbyś szczęśliwy. Jeszcze jedno złudzenie: że zewnętrzne zdarzenia lub inni ludzie mogą cię zranić. Nie mogą. To ty im dajesz taką władzę nad sobą
Anthony de Mello
Piąty poziom to ROZSĄDEK, który daje możliwość nie tylko akceptacji, ale również zrozumienia przyczyn i skutków danej sytuacji. Na tym poziomie wartością staje się wiedza i edukacja oraz logiczne myślenie.
Szósty poziom stanowi MIŁOŚĆ, która nie zależy od czynników zewnętrznych, a jej źródło pochodzi z serca człowieka. Nie ma nic wspólnego z zakochaniem, emocjonalnością czy też fizyczną atrakcyjnością. Na tym poziomie potrafimy kochać, wybaczać i wpierać innych dzięki dobrym intencjom, jakimi się kierujemy.
Siódmy poziom to RADOŚĆ, która pojawia się, gdy miłość w nas staje się bezwarunkowa. Nie pochodzi z czynników zewnętrznych. Pozwala patrzeć na piękno świata przez pryzmat doskonałości jego Stwórcy. W zetknięciu z trudnościami codzienności daje zdolność do wielkiej cierpliwości i zachowania pozytywnej postawy.
Ósmy poziom to POKÓJ, który cechuje się poczuciem braku przywiązania do kogokolwiek i czegokolwiek, błogości i świadomości Boga. Osoby na tym poziomie często usuwają się ze świata, by rozwijać swoją duchowość. Zostają kierownikami duchowymi lub pracują dla dobra innych ludzi.
Dziewiąty, już ostatni poziom mocy, to OŚWIECENIE, który stanowi najwyższy poziom świadomości. Według Hawkinsa to poziom nielicznych ludzi, którzy mieli wielki wpływ na ludzkość, podążającą za nimi. To osoby będące w jedności z wyższą energią. Na tym poziomie niższe poziomy świadomości nie występują.
Wspierająca moc czy hamująca siła – na którym poziomie jesteś?
Tabela poziomów świadomości Hawkinsa jest bardzo czytelna. W łatwy sposób można się odnaleźć na danym poziomie, który zazwyczaj będzie dominującym. W zależności jednak od sytuacji, zdobytej wiedzy, a także własnych doświadczeń, możemy przemieszczać się pomiędzy kolejnymi poziomami świadomości. Jeśli jesteś na drodze poznawania siebie, to z tej lekcji nie możesz pójść na wagary. Refleksja, którą już zapewne masz, może okazać się bezcenna i nie bez znaczenia dla twojego dalszego rozwoju i budowania dojrzałych relacji, a także dla lepszego rozumienia drugiego człowieka.
Warto pamiętać, że na niższych poziomach świadomości świat wydaje się być bardzo smutny, beznadziejny, a życie bezsensowne, zaś na wyższych poziomach świadomości życie nabiera rumieńców i staje się fascynujące i inspirujące do działania. Pozostając na poziomach siły głównie będziemy czerpać energię z zewnątrz, od ludzi i świata, często samemu nie dając nic od siebie. Na poziomach mocy obudzi się chęć wyjścia do świata i ludzi, by dzielić się z nimi sobą i tym, co posiadamy.
W ramach ćwiczenia spróbuj popatrzeć na swój problem z każdego poziomu świadomości. Do jakich wniosków dochodzisz? Wspierająca moc czy hamująca siła – co w życiu wybierasz?
* David R. Hawkins (1927–2012), dr nauk medycznych, znany psychiatra, klinicysta, nauczyciel duchowy i wykładowca. Był dożywotnim członkiem American Psychiatric Association (Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego)